از مهم ترین و اساسس ترین نیازهای بشر از دیرینه نیاز به علم تاسیسات است چرا که از ابتدای عمر بشر بر روی کره زمین نیاز به تامین آب آشامیدنی و بهداشتی و همچنین دفع فضولات از دغدغه های اساسی و اصلی بوده است با پیشرفت علم آدمی تجهیزات و امکانات به روزی را برای رفع این نیاز به منظور سهولت، سرعت،صرفه جوئی در مصرف منابع و.. را ساخته و روانه بازار کرده است و این صنعت همواره در حال تغییر و پیشرفت است علم تاسیسات و لوله کشی در چند صد سال اخیر به شدت این تغییر و پیشرفت را به خود دیده است چرا که زندگی بسیار وسیع شده است و لوله کشی را میتوان به سه دسته انشعابات بزرک (بین شهری) انشعابات متوسط(داخل شهرها) و انشعابات ریز( داخل ساختمانها) طبقه بندی کرد پس هر انشعاب برای خود باید دارای اصول و امکانات خاص باشد که در انشعابات بزرگ از لوله های سیمانی و پلی اتیلن ، در انشعابات متوسط از لوله های پلی اتیلن و PVC و در انشعابات ریز از لوله های پلاستیکی ،PVC، آهنی، pex_al_pex ،پنج لایه و… استفاده میکنند
در بحث لوله کشی و تاسیسات انشعابات ریز یعنی داخلی ساختمان دارای یک سری ریزه کاری و ویژگی های خاص هستند و در اجرای این تاسیسات باید به یک سری اصول و استانداردها توجه نمود این اصول عبارتند از کوتاه کردن مسیرها و کم کردن اتصال برای کاهش احتمال نشتی ، استفاده از لوله و اتصال مناسب برای کار کرد ، رعایت فواصل و اندازه های موجود در ساختمان ، اجرای درست که برای فشار و بازبودن مسیرها کمک کندو…
در طراحی و اجرای مناسب یک سیستم لوله کشی و تاسیسات شما باید با انواع لوله و اتصالات مختلف آشنا شوید که در ادامه به آن میپردازیم
لوله پرو پیلین یا pp : این نوع لوله را در بازار به نامهای لوله های سفید ، سبز ، آذین و… نیز میشناسند که جنس این لوله ها از پلاستیک میباشد که قدرت تحمل 10bar فشار آب را دارند و در مقایسه با لوله های قدیمی یعنی آهنی دارای انعطاف بیشتر و وزن سبکتر میباشند از ویژگی های دیگر این لوله ها میتوان به راحتی و آسانی در اجرا نام برد این لوله ها را با وسیله ای به نام دستگاه جوش پرو پیلن یا به اصطلاح عامیانه اتو لوله انجام میدهند
لوله های پنج لایه: نسل جدید لوله های موجود در بازار لوله های پنج لایه میباشند که از دو لایه پلیمری و یک لوله آلومینیومی تشکیل میشوند این سه لایه با دو لایه چسب مخصوص که قابل رویت نمیباشند به همدیگر متصل میشوند که در مجموع میشود پنج لایه ویژگی منحصر به فرد این لوله ها حذف اتصالات در مسیر است که همین امر موجب شده است که نشتی در این لوله ها نزدیک به صفر باشد وزن کمتر و انعطاف بیشتر نیز از ویژگی های مهم این لوله ها میباشد تحمل فشار در این لوله ها بستگی به نوع پلیمر مورد استفاده شده در آنها را دارد از همین رو لوله های پنج لایه به سه دسته pex _al_pex ( که مرغوب ترین لوله ها میباشد و تحمل فشار ۱۰ بار را در دمای ۹۰ درجه سانتی گراد را دارد از همین رو بهترین گزینه برای لوله کشی مدار گرمایشی و مصرفی ساختمان است ) pert_al_pert (این لوله ها دارای تحمل فشار ۱۰ بار را در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد را دارد که مناسب لوله کشی مدار مصرفی و بهداشتی ساختمان است ) pe_al_pe ( در واقع این لوله ها تحمل فشاری کمتری را دارند و مناسب لوله کشی آب آشامیدنی سرد میباشد ) نحوه اتصال در این لوله ها به دو روش پرسی ( که با دستگاه پرس لوله انجام میشود ) و روش کوبلی ( که با یک مهره و نافی انجام میشود و نیاز به دستگاه خاصی ندارند ) انجام میشود در اجرای این لوله کشی ها بدانید که از اتصالات پرسی برای مواقع زیر کار و اتصالات کوبلی برای موارد رو کار استفاده کنید
لوله های pvc: در واقع pvc سومین پلاستیک مصنوعی جهان است و این لوله ها را به عنوان لوله های پلیکا نیز میشناسند و کاربرد اصلی این لوله ها در فاضلاب و هوا کش میباشد این لوله ها دارای سه دسته فشار قوی ( برای لوله های فاضلاب و رایزر ) فشار متوسط ( برای آب باران و ناودانی ) فشار ضعیف ( برای هواکش ) تقسیم میشوند از نظر اتصال این لوله ها به دو نوع بوش فیت ( که با واشر متصل میشوند ) و ساده ( که با چسب pvc و حرارت متصل میشوند ) تقسیم بندی میشود
لوله های آهنی یا گالوانیزه : یکی از مشهورترین لوله ها در بحث آب آشامیدنی لوله های گالوانیزه یا آهنی است که به دلیل گرانی ،سنگینی ، سختی در اجرا ، پوسیدگی و… جای خود را به لوله های پلاستیکی داده اند اتصال این لوله ها توسط رزوه و دنده انجام میشود و با یک خمیر کنف یا تفلون آب بندی میشود
لوله های چدنی : یکی دیگر از لوله های قدیمی لوله های چدنی میباشد که در قدیم برای آب آشامیدنی و فاضلاب استفاده میشده است که به دلیل پوسیدگی ، وزن زیاد ، سختی در اجرا و… دیگر کارآمد و مورد استفاده نیستند لوله های چدنی به دو نوع لوله های سر تخت و سرتوپی تقسیم میشوند که نحوه آب بندی لوله های چدنی سرتخت با سرب و کنف و آب بندی لوله های سر تخت با واشر و اورینگی میباشد قبل از لوله کشی باید شکستگی این لوله ها را با یک چکش تست کرد اگر لوله صدای بم بدهد یعنی سالم است اما اگر صدای ریز بدهد خبر از شکستگی میدهد
لوله های مسی : این لوله ها بیشتردر بحث تاسیسات تهویه مطبوع و آشامیدنی مورد استفاده هستند که از قدرت رسانایی بالای برای انتقال حرارت برخوردار هستند نحوه اتصال این لوله ها به دو روش جوش و پرچ انجام میشود
لوله های پلی اتیلن : از پر کاربردترین لوله های موجود در بازار لوله های پلی اتیلن است که دارای کاربری در بخش کشاورزی ، انشعابات آب و گاز شهری و .. میباشد جنس این لوله ها از پلاستیک میباشد و مرغوبیت این لوله ها با نوع پلاستیک مورد استفاده شده در آن سنجیده میشود این تفاوت جنس با یک نوار که به رنگ های قرمز ، آبی و زرد روی لوله ها وجود دارد قابل تشخیص است پس بدیهی است که در مواقع اشتفاده گاز رسانی باید از بهترین نوع استفاده کرد لازم به ذکر است نحوه اتصال این لوله ها به دو صورت دنده و مهره و همچنین جوش انجام میگیرد
لوله های گازی : این لوله ها در زمینه تاسیسات گاز کشی مسکونی استفاده میشود این لوله ها به عنوان لوله های سیاه نیز شناخته میشوند برای اتصال این لوله ها از دستگاه جوش کربن استفاده میشود
وله های مانیسمان: این لوله ها بصورت یکنواخت ساخته میشود و به عنوان لوله های بدون درز شناخته میشود یعنی اینکه این لوله ها به این صورت تولید میشود که آهن بصورت شمش وارد میشود و لوله ها بدون درز و یکپارچه از شمش های آهن خارج میشوند مورد استفاده این لوله ها در صنایع حساس و مهم میباشد
در صنعت لوله کشی بهداشتی و تاسیسات مکانیکی یکی دیگر از معیارهای مهم دیگری که باید در نظر داشت این است که برای اینکه شما یک سیستم تاسیساتی کارآمد داشته باشید که برای رسیدن به این مهم باید که یک سری از استاندارد ها و اصول را رعایت نمود که در ادامه به این اصول و استانداردها اشاره میکنیم
اولین استانداردی که شما باید در لوله کشی ساختمان رعایت کنید این است که یک طراحی مناسب داشته باشید که این طراحی مناسب دارای ویژگی های مهمی از قبیل مسافت کمتر لوله (به منظور جلوگیری از افت فشار ) ، استفاده حداقلی از اتصالات( به دلیل کاهش احتمال نشتی چرا که هر چه اتصالات شما بیشتر باشد احتمال نشتی در آینده نیز بیشتر است)، رعایت فواصل و ارتفاعات استاندارد و… میباشد
فواصل و استانداردهای لوله کشی ساختمان
لوله کشی حمام: زمان لوله کشی حمام باید یک آبرو (سیفون ) قرار دهید که باید از یک سیفون یا شتر گلویی پلیکا به سایز ۶ استفاده کنید و ارتفاع شیر مخلوط حمام باید بین۹۰ الی ۱۱۰ سانتی متر باشد
لوله کشی سرویس بهداشتی : در سرویس های بهداشتی شما باید یک توالت ایرانی ( که از یک سیفون یا شتر گلویی ۱۰×۱۲ برای لوله کشی فاضلاب استفاده میشود) یک توالت فرنگی ( که از یک اتصال ۹۰ درجه به سایز ۱۰ پلیکا برای خروج فضولات استفاده میشود ) یک روشویی ( که باید سایز آبرو یا همان سیفون آن ۶ باشد) در نظر بگیرید و برای شیر مخلوط توالت ایرانی فاصله ۳۰ الی ۴۰ سانتی متری از کف تمام شده ، شیر مخلوط توالت فرنگی بین ۴۵ ال ۵۵ سانتی متری و شیرهای روشویی باید ۴۵ سانتی متر از کف تمام شده فاصله داشته باشد هم چنین بین سرد و گرم روشویی باید ۳۰ سانتی متر فاصله وجود داشته باشد
لوله کشی آشپزخانه : در لوله کشی آشپزخانه نکاتی که باید در نظر داشت این است که در آشپز خانه باید یک سیفون یا کف شو در نظر گرفت که با یک سیفون یا شتر گلویی پلیکا به سایز ۶ انجام میشود و باید یک فاضلاب مجزا برای سینک ، ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی در نظر گرفت و برای هر کدام نیز یک انشعاب سرد و گرم گذاشت که ارتفاع این لوله ها باید ۴۵ الی ۵۵ سانتی متر باشد و در نهایت باید برای یخچال یک آب سرد به ارتفاع ۸۰ سانتی متر در نظر بگیرید
لوله کشی مدار گرمایشی : یکی دیگر از مباحث مهم لوله کشی ساختمان لوله کشی مدار گرمایشی است از دیرباز انسانها برای تامین گرمایش محیط زندگی از گرمتی آب استفاده میکردند به این معنا که آب را در یونیتی گرم میکنند (این یونیت میتواند موتور خانه یا پکیج باشد) و به یک عرضه کننده منتقل میکنند این عرضه کننده یا مدار گرمایشی میتواند رادیاتور ، گرمایش از کف و… باشد گرمایش از رادیاتور و گرمایش از کف دو مدل پرطرفدار بازار میباشند که با ویژگی های این دو مدل آشنا میشویم
گرمایش از رادیاتور : این نوع لوله کشی بهتر است با لوله های پنج لایه انجام شود به این گونه که یک کلکتور رفت و یک کلکتور برگشت به تعداد بلوک های رادیاتور ساختمان در نظر گرفت سپس مسیر رفت و برگشت اصلی گرمایش را به کلکتورها متصل کرده و از هر انشعاب کلکتور به محل نصب لوله کشی میکنیم نکته ای که باید توجه داشت فاصله ۵۰ سانتی متری بین لوله رفت و برگشت رادیاتور است
گرمایش از کف : در لوله کشی این نوع مدار گرمایشی حتما باید از لوله های پنج لایه استفاده نمود و در این لوله کشی نیز باید تعداد بلوک های مورد نیاز ساختمان را بر آورد کرد برای این محاسبه باید به چند نکته توجه نمود اولین نکته این است که طول لوله استفاده شده در هر بلوک حداکثر ۹۰ متر باشد دوم اینکه فاصله لوله از دیوار باید ۱۰ سانتی متر باشد سومین نکته این است که فاصله مسیرهای رفت و برگشت لوله ها بین ۱۰ الی ۱۴ سانتی متر باشد( این فاصله بستگی به مقدار بار گرمایشی که به ساختمان میدهید دارد) در اجرای لوله کشی گرمایش ازکف مهم ترین نکته ای که باید رعایت شود بحث عایق کاری است که برای این منظور از فوم های حرارتی و عایق های شانه تخم مرغی استفاده میکنند لازم به ذکر است که طراحی، محاسبه و اجرای این تاسیسات نیاز به کسب مهارت بالایی است که فقط با انجام کار عملی زیاد به دست می آید
چند نکته تکمیلی : کسانی که در زمینه تاسیسات لوله کشی بهداشتی و تاسیسات مکانیکی فعالیت میکنند علاوه بر موارد بالا میبایست چند نکته دیگر را مد نظر داشته باسند که از مهمترین آنها میتوان به این موضوع اشاره داشت که در اجرای لوله کشی فاضلاب شما باید یک شیب مناسب را در نظر بگیرید این شیب باید به سمت پایین باشد و نباید کم باشد که موجب گرفتگی لوله ها شود و نه خیلی تند باشد که آب با سرعت بالایی حرکت کند که همین امر نیز موجب گرفتگی لوله ها میشود شیب استاندارد باید ۱ الی دو درصد باشد نکته بعدی که باید متذکر شد این است که در اجرای فاضلاب فقط در ابتدای مسیر مجاز به استفاده از اتصالات ۹۰ درجه میباشید و در طول مسیر باید از اتصالات ۴۵ درجه استفاده کنید موضوع بعدی بحث تست لوله های اجراشده است که قبل از پوشاندن روی این لوله ها باید انجام شود اگر شما میخواهید که سیستم لوله کشی ساختمان را اجرا کنید باید این کار پس از اتمام مراحل جوشکاری در آن ساختمان باشد (مثلا راویز کاری انجام شده باشد) تکنسین های عزیز و ماهر باید به یک سری اصول پایبند باشند و مدنظر داشته باشند به طور مثال همواره لوله های آب سرد و گرم از یکدیگر فاصله داشته باشند چرا که فاصله کم این لوله ها باعث میشود آب گرم مصرفی مطلوبی نداشته باشید و حتمن برای لوله های آب گرم مصرفی عایق کاری انجام دهید
بدون دیدگاه